Restauratie Berner orgel
Een aantal jaren geleden, in november 2018, klonken de eerste geluiden in de Protestantse kerk in Ootmarsum over een eventuele restauratie van het monumentale Berner orgel. Het is een groot goed dat dergelijke orgels regelmatig gestemd en nagekeken worden op eventuele gebreken. Tijdens één van deze controles kwamen er tekortkomingen aan het licht. Deze leken in Ootmarsum in eerste instantie niet van heel ernstige aard en dus was er op dat moment nog sprake van een gedeeltelijke restauratie. Drie Nederlandse ‘kerkorgelkopstukken’ onderwierpen het orgel aan een nader onderzoek. Minutieus werd het instrument, zowel aan de binnen – als buitenkant, bekeken door Aart van Beek, algemeen directeur van Flentrop Erik Winkel en na intensief overleg met Gerben Pol, adviseur in cultuur en erfgoed werd er een restauratieplan opgesteld. Ook de plaatselijke vertegenwoordigers van de Ootmarsumse kerkenraad werden volledig op de hoogte gehouden en hadden hun inbreng in dit proces om een gedegen restauratieplan op te stellen.
Begin maart 2023 werd het contract getekend tussen de Protestantse Kerk Ootmarsum en Flentrop orgelbouw. In 2024 zijn de eerste orgelpijpen verwijderd en opgeslagen. De restauratiewerkzaamheden lopen tot en met eind 2025. Uiteindelijk wordt het hele orgel, met de ongeveer 1.400 pijpen ontmanteld en overgebracht naar Zaandam.
De kosten bedragen rond de 450.000 euro. De eigen bijdrage van onze gemeente bedraagt circa 100.000 euro. In de afgelopen periode zijn er al diverse hartverwarmende acties geweest, die allemaal tot doel hebben om het gevraagde geld bijeen te brengen.
Koster Hans van Duijn zet haan terug op zijn vertrouwde plek juni 2020
De Protestantse Kerk in Ootmarsum is weer voorzien van de haan, die de toren ‘kroont’. Koster Hans van Duijn plaatste de prachtig gerestaureerde haan op zijn vertrouwde plek. Eind oktober werd de haan er af gehaald om gerestaureerd te worden en te voorzien van bladgoud. Door de Corona perikelen en het opnieuw bestraten van de Ganzenmarkt duurde het langer dan gepland, voordat deze windvaan terug te vinden was op de bekende stek.
In de vroege ochtend van 15 juni waren twee medewerkers van het leidekkers – en loodgietersbedrijf Van Wely uit Zevenaar-Groessen al te vinden op de Ganzenmarkt. In hun bestelbus stond zorgvuldig ingepakt de haan en ook de bol, die om de koker een plek vindt en ook wel pijnappel wordt genoemd. In de Grotestraat stond de kraan van Kuiphuis, die echter de bocht niet kon krijgen en dus zijn aanhangwagen moest afkoppelen om vervolgens met kunst – en vliegwerk en uitstekende stuurmanskunst achterwaarts richting kerk kon rijden. Eenmaal op de plek en gestabiliseerd ging het snel en konden de werknemers van Van Wely naar boven om de toren te en met name het kruis te inspecteren. Tijdens het luiden van de kerkklok is er de afgelopen maanden duidelijk meer speling in de constructie te zien. Dus met het terugplaatsen van de haan en de bol konden de werknemers meteen kijken of de constructie gebreken vertoonde. Dat bleek dus zeker niet het geval en dus kan de klok van de Protestantse kerk zonder enig risico worden geluid.
Na deze controle en het verbeteren van de vogelwering kon het bakje weer naar beneden en vervolgens mochten koster Hans van Duijn en fotograaf Rob Meijer mee naar boven om de haan te plaatsen en dit op de gevoelige plaat vast te leggen. Het werd een bijzonder moment op deze maandag de 15e juni. De ‘kroning’ van de kerk, waardoor de toren compleet is.
Teksten in de koker
Nadat eind oktober de haan van de toren is gehaald, vond Gert Tutert van de Stichting Behoud Kerkelijke Gebouwen (SBGK) een document uit de tijd van dominee van Iperen. Het schrijven gaf een mooi tijdsbeeld uit die jaren. Met de terugkeer van de haan is er een nieuwe tekst geplaatst, die geschreven is door Peter Baanstra. Beide teksten completeren, net als de haan de toren, dit artikel.
Tekst voor in de pijnappel, voor het nageslacht
Augustus 2019
De toren van de Protestantse kerk krijgt een opfrisbeurt en wordt voorzien van een nieuwe verflaag. Dat is niet het enige wat er gebeurt, want stukken hout uit de toren zijn vervangen en tevens worden voegen en lood nagekeken. Dat is ook de belangrijkste reden dat er steigers zijn geplaatst. Meerdere bedrijven zijn in deze periode werkzaam aan de toren en voorgevel van de Protestantse kerk en dus bleek een hoogwerker minder rendabel. Tevens hoefde de kerk er geen vergunning voor aan te vragen, omdat de steigers op eigen grond konden worden opgebouwd.
Een tegenvaller was wel dat er een versteviging moest komen. “In eerste instantie was het de bedoeling om alleen aan de zijkanten een steiger te bouwen en op hoogte de rest rondom de toren,” vertelt Dennis ten Thije, één van de Kerkrentmeesters van de Protestantse Kerk, “Het bleek niet stevig genoeg te zijn en dus moest er een dwarsverband komen om het veilig te maken voor de werklui om boven bij de toren hun werk op een verantwoorde wijze te kunnen doen. Dat is wel een extra kostenpost, maar zeker noodzakelijk. Verder lopen de werkzaamheden voorspoedig. De bouwvakkers van Kamp en Oude Wesselink en de schilders van Groothuis kunnen gezamenlijk hun werk doen en vullen elkaar prima aan.”
Aannemer Kamp heeft stukken hout in de toren vervangen door er nieuw houtwerk in te zetten. De schilders van Groothuis konden vervolgens schuren, planuren en verven. Bouwvakkers van Oude Wesselink kijken de voegen en het lood na en waar nodig wordt dat onder handen genomen of gerepareerd. Tevens wordt de voorgevel licht gereinigd. Het is zandsteen dus is een grondige reiniging niet mogelijk, licht Dennis ten Thije de werkzaamheden toe.
Naast dit soort werkzaamheden is het ook mogelijk om de ‘Vogelschrik’ en de bliksembeveiliging te controleren en daarnaast wordt ook de roestvorming van de wijzerplaat aan de voorkant van de toren gereinigd en ontdaan van roest. “Het is best een veelomvattende klus met toch ook wel weer een clustering van werkzaamheden. Dat zal nog een kleine twee weken doorgaan en dan kan de steiger weer worden afgebroken,” geeft de Kerkrentmeester van de Protestantse kerk aan.
Het onderhoud en schilderen van de toren is onderdeel van een meerjarenplan. En dat wordt besproken met het Kerkelijk Bureau dat gebouwen onder haar hoede heeft. Ook Sigma is een partij, die hierbij betrokken is, want deze heeft het onderhoudsplan met Groothuis opgesteld en vertegenwoordigers van Sigma zijn dan ook geweest om te kijken hoe de werkzaamheden verlopen. Zij beklommen de steigers en zagen dat er vakwerk werd geleverd door de hier boven genoemde bedrijven.
Februari 2015
De Protestantse gemeente in Ootmarsum heeft een aantal zondagen in Ons Gebouw gekerkt. Het interieur van de kerk aan de Ganzenmarkt werd namelijk van een nieuwe laag verf voorzien. Stellingen tot hoog aan het plafond werden opgebouwd. Het hele bouwwerk zorgde er voor dat de leerlingen van de Schilder^sCOOL en hun leraar/instructeur Berthold Tijhuis overal goed bij konden komen om het plafond en de muren van deze nieuwe verflaag te voorzien. ‘Deze klimwand van staal’ bleef een kleine vier weken de werkplek van de schilders.
De kleuren van de kerk zijn hetzelfde gebleven. De muren dus ‘wit’ en het plafond hemelsblauw. Er werd voor de muren een bijzondere saus gebruikt met de naam ‘Thermo shield’ en deze verf kleurt en dekt niet alleen, maar zorgt ook voor isolatie en dat moet de stookkosten weer verminderen. Aan het plafond kwam ‘het oude’ ornament terug. Dit lag nog op zolder en is door gemeentelid Harm Kruit in zijn geheel gerestaureerd en is door de schilders onder handen genomen. Een hele klus, want de oude verf moest er van af worden gekrabd en vervolgens kreeg het ornament een gouden kleur.
De Kerkenraad van de Protestantse gemeente werd tijdens dit grote project geadviseerd door Herman Bron, die verbonden is aan de Stichting Behoud Kerkelijke Gebouwen. Hij heeft regelmatig overleg gehad met Wim Wassink, die het project namens de Kerkenraad in goede banen leidde. Samen met koster Lucas Lohuis coördineerde Wassink de werkzaamheden. De kerkdiensten vonden zondag 25 januari en 1 en 8 februari plaats in Ons Gebouw. Op vrijdag 13 februari was het schilderwerk klaar, het terugplaatsen van het ornament en het schoonmaken en opnieuw inrichten van de kerk werd afgerond, zodat op zondag 15 februari weer gebruik kon worden gemaakt van de volledig opgeknapte Protestantse kerk.
Renovatie liturgisch centrum 2011
De oppervlakte van het liturgisch centrum in onze kerk was aan de krappe kant. Dat kwam met name aan het licht tijdens Avondmaalsvieringen, maar ook op het moment dat zangvereniging Ootmusica de prachtige musical ‘Jozef en de Duizendkleurenjas’ uitvoerde. In combinatie met het minder worden van het aantal kerkgangers, dus plek genoeg in de banken, werd door de Kerkenraad besloten om twee banken ‘op te offeren’ voor het vergroten van het liturgisch centrum.
Aannemersbedrijf Kamp uit Ootmarsum en schildersbedrijf Groeneveld uit Lattrop namen het grootste deel van het werk voor hun rekening. Maar ook Ab Wassink, Willem Bonke, koster Lucas Lohuis en vele vrijwilligers droegen hun steentje bij. In dit geval stenen, want gelet op de foto’s zijn er beste ‘knapen’ gebruikt om het liturgisch centrum te vergroten.
Natuurlijk werd eerst het voorste gedeelte van de kerk ontruimd en het nodige ‘ingepakt’ in plastic. De twee voorste banken werden er uit gehaald. Van één bank zijn twee gedeeltes gemaakt, die terug te vinden zijn achterin de kerk. Ook het hekwerk werd tijdelijk ontmanteld. De nieuw gecreëerde ruimte werd voorzien van elektriciteitsleidingen en daarna vlak gemaakt om de Bentheimer stenen te kunnen plaatsen. Steen voor steen werd op de plek gelegd en zo vorderde het werk gestaag. Men zag het liturgisch centrum ‘groeien’ tot wat het nu nog steeds is. De schilder sausde en schilderde de muren en het hekwerk en alles zag er keurig uit. Het plastic werd weggehaald en vervolgens kwam er een schoonmaakploeg de kerk binnen, die bestond uit eigen gemeenteleden en die hebben gepoetst om alles weer schoon te maken en daarna was de klus echt geklaard.
Onze kerk heeft door het vergroten van het liturgisch centrum meer mogelijkheden gekregen. De ontstane ruimte geeft ook een mooier aanzicht en met name de wat grotere koren als ons eigen Ootmusica profiteren hier volop van. In 2011 is het allemaal gerealiseerd en iedereen is er maar wat blij mee.
